Podatki w naszym kraju musi płacić niemal każdy pracujący obywatel. W związku z tym pojawiają się pytania o kwotę od tego podatku wolną – zwłaszcza, że w ostatnich latach zaszły w tym względzie dość istotne zmiany w naszym prawie (Polski Ład 1.0 i Polski Ład 2.0).
Co to jest kwota wolna od podatku? Ile obecnie wynosi? Czym się różni od kwoty zmniejszającej podatek? Jak w tej kwestii wypada Polska na tle innych państw Unii Europejskiej? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w poniższym tekście.
Co to jest kwota wolna od podatku?
Kwotą wolną od podatku nazywamy sumę dochodu w danym okresie rozliczeniowym, od której płatnik nie musi odprowadzać podatku dochodowego. Znaczy to, że jeśli jego dochody w danym okresie (na przykład roku podatkowym) tej sumy nie przekraczają, to w ogóle nie musi on w tym wypadku płacić podatku, a nalicza się go dopiero od dochodów już po przekroczeniu tej sumy.
Istnieje też coś takiego, jak kwota zmniejszająca podatek. Jest to już wyliczona suma podatku, który należałoby odprowadzić od kwoty z niego zwolnionej, pomniejsza się więc o nią wysokość podatku – i stąd nazwa. Kwotę tą dzieli się dodatkowo na 12 części, co pozwala dokładniej obliczyć o jaką sumę należy zmniejszyć wysokość zaliczki na poczet podatku dochodowego w każdym miesiącu pracy.
Oprócz tego jest jeszcze tzw. dochód nieopodatkowany – to znaczy taki, który nie wlicza się do podstawy podatkowej. Obejmuje on w sumie ponad 100 różnych kategorii, są to np. zapomogi otrzymane w związku z wypadkami losowymi (do kwoty 2 280 zł. w roku podatkowym), dochody osób do 26 roku życia (do 85 528 zł na rok), świadczenia społeczne itp..
Jaka jest kwota wolna od podatku w Polsce?
Od stycznia 2022 roku, wraz z wejściem w życie planu Polski Ład 1.0, kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł. (wcześniej było to 8 000 zł.). Oznacza to, że przy 12-procentowym podatku dochodowym (od 1 lipca 2022, wcześniej – 17%) można zarobić 2500 zł. miesięcznie w ciągu roku w ogóle nie płacąc PIT. Przy obliczaniu podatku PIT 37 (standardowa deklaracja dla płatnika nieprowadzącego działalności gospodarczej) kwota wolna od podatku odgrywa więd istotną rolę.
Kwota wolna od podatku w innych krajach europejskich
W innych krajach europejskich kwota wolna od podatku jest bardzo różna. W niektórych (Bułgaria, Węgry) w ogóle nie występuje, a w pozostałych waha się od około 18 do nawet ponad 70% średniego rocznego wynagrodzenia (u nas jest to ok. 42,5% – dane za 2021 rok). I tak na przykład w Niemczech kwota ta wynosi 9744 € (20% średniego wynagrodzenia), we Francji 5963 € (18%), w Belgii 8680 euro (23%), w Finlandii 16 100 € (40%), a w Hiszpanii – aż 17 707 € (73%). W Polsce w przeliczeniu jest to ok. 6400 €, co plasuje nas mniej więcej w środku europejskiej stawki. Należy tutaj jednak nadmienić, że krajach europejskich stosuje się bardzo różne metody obliczania podatków, stąd też powyższe porównanie nie może być w 100% miarodajne.
Ulgi podatkowe a kwota wolna od podatku
Ogólnie tzw. ulgi podatkowe dzielą się na dwa rodzaje: ulgi, które odlicza się od dochodu (np. ulga termomodernizacyjna, ulga na leki, darowizny na kult – czyli na Kościół, ulga dla krwiodawców, ulga na badanie i rozwój i inne), oraz takie, które odejmuje się od już wyliczonego podatku (np. prorodzinna (czyli na dzieci) czy za pracę za granicą (czyli tzw. abolicyjna).
W przypadku tej pierwszej kategorii (jest tu znacznie więcej ulg) zmniejszają one dochód, od którego liczy się podatek – to znaczy, że jeśli dochód jest większy niż kwota od podatku zwolniona, ulga podatkowa realnie wpływa na wysokość podatku obniżając go, natomiast jeśli jest mniejszy – ulga nie ma znaczenia dla wysokości podatku dochodowego, ponieważ i tak go nie płacimy. Analogicznie sytuacja wygląda również w przypadku drugiego rodzaju ulg podatkowych: żeby taką ulgę uzyskać, trzeba mieć należny do zapłaty PIT, tymczasem nie przekraczając kwoty 30 000 zł. rocznie takiego podatku po prostu nie płacimy i nie ma od czego odliczyć ulgi. Podwyższona od dwóch lat kwota wolna od podatku ma więc najbardziej widoczny wpływ na wysokość zwrotów nadpłaty podatku.
Podsumowanie
Wysokość kwoty wolnej od podatku i związanej z nią tzw. kwoty zmniejszającej podatek ma realny wpływ na wysokość podatku należnego; należy o nich pamiętać, obliczając podatek, który będziemy musieli zapłacić Urzędowi Skarbowemu oraz wysokość spodziewanego zwrotu podatku.
Tematyka finansów, gospodarki i przedsiębiorczości nie jest mi obca. Prywatnie prowadzę własną firmę, specjalizującą się w pozyskiwanie dotacji unijnych oraz środków na rozwój działalności gospodarczej.
