Własny biznes to ogromna szansa na niezależność i wolność finansową, ale jednocześnie spore ryzyko. Przed podjęciem ostatecznej decyzji, warto upewnić się, czy nasz pomysł na biznes rzeczywiście ma szansę na powodzenie. W jaki sposób? Prowadząc działalność nierejestrowaną.
Czym cechuje się ten typ działalności i czym różni się od działalności gospodarczej? Jak wygląda kwestia podatków, składek ZUS i wystawiania faktur czy rachunków w przypadku działalności nierejestrowanej? Na te pytania odpowiadamy poniżej.
Co to jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana, zwana także nierejestrową lub nieewidencjonowaną, to drobna działalność zarobkowa osoby fizycznej, nie wymagająca rejestracji jako działalność gospodarcza ze względu na niski poziom przychodów. Działalność rejestrowana spełnia cztery podstawowe warunki działalności gospodarczej, a więc jest zorganizowana, ma charakter ciągły, cel zarobkowy oraz jest prowadzona we własnym imieniu. Wiele osób wykorzystuje możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej jako sposób na wypróbowanie swojego pomysłu na biznes. Brak formalności i deklaracji, a do tego właściwie całkowity brak kosztów sprawiają, że przyszły przedsiębiorca właściwie nie ponosi żadnego ryzyka.
Co więcej, prowadząc taką nierejestrowaną działalność, osoba fizyczna może sprawdzić się w roli przedsiębiorcy i zdecydować, czy ta droga będzie dla niego odpowiednia zanim zdecyduje się na zarejestrowanie swojej firmy. Brak kosztów sprawia, że możliwe jest przetestowanie swojego pomysłu na biznes bez ryzyka finansowego.
W jakiej sytuacji można prowadzić działalność nierejestrowaną?
Możesz prowadzić działalność bez rejestracji, jeżeli przychody z niej w żadnym miesiącu nie przekroczą 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2022 roku jest to kwota 1505 zł. Drugim warunkiem, jakim obwarowana jest sprzedać bez działalności jest brak prowadzenia działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy. Warto podkreślić, że prowadzenie działalności nierejestrowej jest dopuszczalne, jeżeli dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, ale w ciągu ostatnich 5 lat była ona zawieszona. Prowadzenie działalności poza granicami Polski nie ma wpływu na możliwość prowadzenia działalności nierejestrowej.
Działalność nierejestrowana a tradycyjna działalność gospodarcza – różnice
Działalność gospodarcza jest działaniem zorganizowanym i ciągłym, prowadzonym w celu zarobkowym i we własnym imieniu. Działalność nierejestrowana zawiera w zasadzie wszystkie te cechy, jednak pomiędzy tymi dwoma rodzajami działalności są pewne różnice. Najbardziej znacząca jest różnica w przychodach. W przypadku działalności nierejestrowej ich wysokość ma określony limit – 50% minimalnego wynagrodzenia- a jeśli ten limit zostanie przekroczony, działalność nierejestrowa musi zostać zarejestrowana jako działalność gospodarcza.
W trakcie prowadzenia działalności nierejestrowanej, osoba fizyczna nie występuje jako przedsiębiorca przed organami podatkowymi. Nie ma także obowiązku opłacania stałych kosztów, np. składek ZUS. Jedynym kosztem jest rozliczenie z Urzędem Skarbowym poprzez złożenie PIT-36. Różnicą pomiędzy tradycyjną działalnością gospodarczą, a działalnością nierejestrową jest także kwestia księgowości. W przeciwieństwie do działalności gospodarczej, prowadzenie działalności nierejestrowej nie wymaga prowadzenia złożonej księgowości, a jedynie uproszczonej ewidencji sprzedaży. Musi ona zawierać wszelkie informacje na temat sprzedaży w konkretnym dniu.
Należy pamiętać, że osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, nawet mimo obowiązku opłacania składek ZUS może zostać skontrolowana przez Urząd Skarbowy. Jeżeli dojdzie do takiej kontroli, to właśnie prowadzona ewidencja będzie podstawowym dokumentem poświadczającym, że osoba fizyczna ma prawo do prowadzenia tego rodzaju działalności i nie przekracza określonego w ustawie limitu.
Prowadzenie działalności bez rejestracji a składki ZUS
Nierejestrowana działalność gospodarcza ma tę zaletę, że nie wymaga opłacania składek ZUS. Nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, nie jest obowiązkowe nawet opłacanie ubezpieczenia zdrowotnego. Konsekwencją jest oczywiście brak odprowadzania składek emerytalnych czy brak ubezpieczenia zdrowotnego, jest to jednak bardzo dobra opcja dla każdego, kto chce spróbować swoich sił w biznesie. Brak konieczności opłacania składek ZUS jest sporą oszczędnością.
Co z rachunkami i fakturami VAT?
Działalność niezarejestrowana zakłada obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Na życzenie klienta osoba prowadząca taką działalność ma obowiązek wystawić fakturę czy rachunek. Powinien on zawierać kilka podstawowych danych, przede wszystkim datę wystawienia dokumentu, numer, a także dane sprzedawcy i nabywcy, nazwę usługi oraz pełną kwotę do zapłaty. Faktura natomiast powinna zawierać datę wystawienia, numer, dokładne dane klienta i sprzedawcy wraz z adresami, a do tego określenie usługi bądź towaru, ich liczbę, cenę, a także kwotę należności. Na żądanie wystawienia faktury klient ma 3 miesiące.
Czy trzeba zgłosić niezarejestrowaną działalność gospodarczą?
Działalność nierejestrowana, jak sama nazwa zresztą wskazuje, nie wymaga rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Trzeba jednak pamiętać, że nie można w taki sposób prowadzić żadnej działalności, która wymaga koncesji, pozwolenia bądź licencji. W przypadku takich branż rejestracja jest konieczna, a przykładem jest tu np. sklep z alkoholem czy biuro detektywistyczne. Zarejestrowanie firmy prowadzonej pierwotnie jako działalność nierejestrowana jest obowiązkowe również w sytuacji, gdy przychód w którymś miesiącu przekroczy limit 50% minimalnego wynagrodzenia.
Jaki podatek od działalności nierejestrowanej?
Prowadzenie działalności nierejestrowanej znosi obowiązek rejestracji czy odprowadzania składek ZUS, ale nie znosi obowiązku rozliczenia podatkowego. Dzięki braku obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy, rozliczenie jest dość proste. Opiera się ono na skali podatkowej i formularzu PIT-36. Warto wiedzieć, że oprócz przychodów, w formularzu wskazuje się również koszty ich uzyskania. Oznacza to, że wydatki takie, jak np. zakup materiałów do stworzenia produktu można odliczyć od podatku. W ten sposób rozliczana jest działalność nierejestrowana a koszty uzyskania przychodu pozwalają na obniżenie kwoty do zapłaty bądź zwiększenie wysokości zwrotu. Istnieje również możliwość wspólnego rozliczania się małżonków, co w niektórych przypadkach również jest korzystnym rozwiązaniem.
Tematyka finansów, gospodarki i przedsiębiorczości nie jest mi obca. Prywatnie prowadzę własną firmę, specjalizującą się w pozyskiwanie dotacji unijnych oraz środków na rozwój działalności gospodarczej.
