pensja

Średnia krajowa – co to jest i ile wynosi?

Co jakiś czas docierają do nas publikowane cykliczne przez Główny Urząd Statystyczny informacje dotyczące zarobków, jakie za swoją pracę uzyskują Polacy. Z nich dowiadujemy się między innymi o wysokości średniej krajowej. Czym ona jest i ile wynosi? Odpowiadamy.

Co to jest średnia krajowa?

Średnia krajowa to nic innego, jak średnie miesięczne wynagrodzenie uzyskiwane przez pracowników zatrudnionych w Polsce. Wysokość uśrednionej pensji każdego obliczana jest w każdym miesiącu i podawana do publicznej wiadomości. Określeniem przeciętnej wysokości wynagrodzeń uzyskiwanych za pracę wykonywaną w Polsce zajmuje się tym Główny Urząd Statystyczny.

Średnie krajowe wynagrodzenie budzi w Polsce wiele kontrowersji. Dotyczą one głównie tego, jak je interpretować. Wiele osób za wręcz niewiarygodne uważa to, że statystyczny pracownik zatrudniony w sektorze przedsiębiorstw zarabia blisko 5 tysięcy zł na rękę.

Zwłaszcza, gdy średnie wynagrodzenie jest tematem podejmowanym przez osoby, które w swoich portfelach odnotowują miesięczne wpływy o połowę niższe.

Wśród problemów dotyczących średniego wynagrodzenia w Polsce wymienia się fakt, że jego wartość podawaną przez GUS wyraźnie zawyżają pracownicy otrzymujący wynagrodzenie na najwyższym poziomie, a ich zarobki wyraźnie zakrzywiają sytuację widoczną na rynku płac. Według licznych opracowań dotyczących tego zagadnienia, ponad połowa osób zatrudnionych na polskim rynku pracy zarabia znacznie mniej, niż wskazana przez Główny Urząd Statystyczny stawka średniej pensji krajowej.

Średnia krajowa w Polsce netto a brutto – ile wynosi?

Przy podawaniu wysokości średniej krajowej pensji Główny Urząd Statystyczny posługuje się kwotą brutto. Jest to wynagrodzenie za przed opodatkowaniem. Po odliczeniu należnego podatku otrzymujemy średnią krajową netto, która jest znacznie niższa i to właśnie ta wartość zasila domowe budżety. Obserwując dane publikowane przez GUS da się zauważyć, że średnie zarobki w Polsce znajdują się w trendzie wzrostowym.

Zgodnie z publikacją opracowaną przez Główny Urząd Statystyczny dotyczącą września 2022 roku, średnie wynagrodzenie w Polsce wyniosło w tym miesiącu 6877,81 zł brutto i rok do roku wzrosło o 14,5 procent. Warto zaznaczyć, że jest to pensja dotycząca podmiotów z sektora przedsiębiorstw, które zatrudniają 10 lub więcej pracowników. Średnia krajowa netto, czyli kwota otrzymywana „na rękę” we wrześniu 2022 roku wyniosła tu 4 888,53 zł. Informacje na temat średniej krajowej GUS udostępnia również w perspektywie kwartalnej. Według tych danych w II kwartale 2022 roku przeciętne wynagrodzenie miesięczne wyniosło 6566 złotych brutto.

Jak jest obliczana średnia krajowa?

Średnia pensja w Polsce obliczana jest poprzez sumowanie zarobków, jakie w danym miesiącu uzyskują osoby z danej grupy pracowników ze zbiorowości badawczej i dzielenie uzyskanego wyniku przez przeciętną liczbę osób, które były zatrudnione w danym okresie. Przy wyliczaniu wysokości średniego wynagrodzenia w danym sektorze gospodarki bardzo często brane są pod uwagę skrajne pensje. Oznacza to, że wynagrodzenie szeregowych pracowników sumowane jest z wynagrodzeniem, jakie za swoją pracę otrzymują osoby zajmujące w hierarchii organizacyjnej danego przedsiębiorstwa najwyższe szczeble.

Na wartość przeciętnego wynagrodzenia wpływa kwota brutto zarobków osób, które zatrudnione są na podstawie umowy o pracę oraz wysokość wypłaty z tytułu udziału w zyskach do podziału i wypłaty należnej z tytułu nadwyżki bilansowej w spółdzielniach.

Przy obliczaniu wysokości średniej pensji w Polsce nie bierze się pod uwagę wynagrodzeń uzyskiwanych na podstawie umów cywilnoprawnych, czy umów – zleceń i umów o dzieło. Na średnią krajową nie mają wpływu również dochody osób uzyskiwane z tytułu pracy nakładczej i wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą Polski.

Obliczając średnie wynagrodzenie, Główny Urząd Statystyczny nie bierze też pod uwagę dochodów przedsiębiorców.

Kogo obejmuje średnie wynagrodzenie?

Najczęściej średnia pensja krajowa opiera się na przeciętnym wynagrodzeniu uzyskiwanym w sektorze przedsiębiorstw i wyliczana jest na podstawie dochodów uzyskiwanych z tytułu umowy o pracę w działających na terenie Polski firmach zatrudniających co najmniej 9 pracowników. Jasno z tego wynika, że średnie krajowe wynagrodzenie dotyczy jedynie wycinka z całego polskiego rynku pracy i nie można traktować go w kategorii wartości rzeczywiście reprezentatywnej.

Raz na kwartał i raz w roku Główny Urząd Statystyczny podaje też do wiadomości publicznej średnią krajową w gospodarce narodowej obejmującą znacznie większą liczbę społeczeństwa, bo również osoby zatrudnione poza sektorem przedsiębiorstw. Dane te dotyczą całego kraju oraz poszczególnych województw. Średnia krajowa w sektorze mikroprzedsiębiorstw może też dotyczyć przeciętnego wynagrodzenia pracowników firm zatrudniających mniej, niż 9 osób.

Średnia krajowa a pensja minimalna

Jak już wspomniane zostało wyżej, średnia krajowa znacznie odbiega od wysokości minimalnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Najniższa pensja w 2022 roku to kwota 3010 zł brutto miesięcznie. Przypomnijmy: W ten sam rok Główny Urząd Statystyczny obliczył średnie wynagrodzenie na poziomie 6877,81 zł brutto. Jak widać, średnia krajowa to dwukrotność miesięcznego wynagrodzenia, jakie za swoją pracę otrzymuje osoba zatrudniona za najniższą, określoną w przepisach stawkę.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że rozbieżność pomiędzy wysokością średniej krajową a obowiązującym w Polsce minimalnym wynagrodzeniem, może różnić się pomiędzy poszczególnymi regionami, a nawet miastami. Różnice pomiędzy województwami w wysokości średniej krajowej są znaczące. W najbogatszym regionie, a według danych jest nim woj. mazowieckie, średnie wynagrodzenie wynosi 6 772 zł brutto. Dla porównania: W uplasowanym na ostatnim miejscu pod względem wysokości średniej krajowej województwie podkarpackim wyniosła ona 4 899 zł brutto. Minimalne wynagrodzenie określone jest pranie i w każdym z tych regionów wynosi tyle samo.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *