Komu czasami nie zdarza się pracować w weekendy? A co jeśli pracodawca wyznaczy pracownikowi sobotę jako dzień do wykonania niezbędnej pracy? Jak ma zachować się pracownik w takiej sytuacji? Co na temat pracy w sobotę wspomina kodeks pracy? Czy pracownikowi przysługują dodatkowe profity z pracy w sobotę?
A co jeśli nie chcę pracować w sobotę, czy możliwa jest odmowa stawienia się do pracy? Sprawdź koniecznie zebrane w tym artykule informacje, zanim przystąpisz do pracy w sobotę!
40-godzinny tydzień pracy, a praca w sobotę
Praca w sobotę nie jest czym nadzwyczajnym w branżach takich jak ochrona zdrowia, handel, gastronomia czy transport zbiorowy. Niemniej jednak pracodawca w umowie o pracę może wskazać, że dniem pracującym jest również sobota. Jeśli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, to każdy z zapisów podlega kodeksowi pracy, dlatego możemy mieć pewność, że prawa pracownika są chronione. Jeśli umowa pracownika wskazuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy tj. 40 godzin w tygodniu i wskazuje czas pracy od poniedziałku do piątku, to wskazując konieczność stawienia się w pracownika w sobotę w pracy, nakłada na pracodawcę pewne obowiązki.
Po pierwsze, pracodawca musi wskazać dzień wolny w tygodniu, tak aby pracownik mógł się zregenerować i odpocząć. Co więcej, nawet jeśli pracownik pracował tylko 2 godziny w sobotę to i tak przysługuje mu cały dzień wolny w tygodniu. Niestety, pracując w sobotę, nie ma możliwości wypłacenia dodatkowego ekwiwalentu finansowego, zamiast dnia wolnego. Pracownik i pracodawca nie mają tego wyboru, jaki przysługuje w pracującą niedzielę lub święto ustawowo wolne od pracy. Pracownik może otrzymać ekwiwalent finansowy za pracę w sobotę tylko wtedy, gdy pojawiły się nadgodziny.
Za przepracowanie kolejnych godzin przysługuje 50% ekwiwalent za każdą kolejną godzinę pracy. Przykładowo, gdy pracownik zarabia 50 zł za godzinę i przepracuje 10 godzin w sobotę, to za 8 godzin pracy otrzyma 400 zł, a za 2 godziny nadliczbowe otrzyma 150 zł, a nie 100 zł.
Co na temat pracującej soboty mówi kodeks pracy?
Kodeks pracy wskazuje dwa przypadki, kiedy dozwolona jest praca w sobotę:
- prowadzenie akcji ratowniczej, ochrony ludzi i mienia lub usunięcie awarii,
- ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy.
Szczególnie, punkt drugi jest bardzo szeroko interpretowany przez pracodawców, dlatego należy dokładnie zapoznać się z zapisami umowy o pracę, aby stwierdzić, czy potrzeby pracodawcy są szczególnie istotne. Kodeks pracy wskazuje również, jakie prawa ma pracownik, aby zregenerować się po pracy w sobotę. Na pracodawcy ciąży obowiązek, aby wskazać lub ustalić z pracownikiem dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego.
Czy pracodawca może zaproponować dzień wolny w zamian za prace w sobotę?
Pracodawca może zaproponować dzień wolny od pracy, ale termin musi zostać uzgodniony z pracownikiem. Natomiast, pracownik może w porozumieniu z pracodawcą lub przełożonym wybrać inny, bardziej dogodny termin. Natomiast należy zwrócić szczególną uwagę na to, że odbiór dnia wolnego musi zostać wykonany do dnia rozliczeniowego. Jeśli taki dzień nie zostanie odebrany, pracodawca może ponieść karę finansową zgodnie z zapisami kodeksu pracy.
Nadgodziny w sobotę — ile się należy?
Praca w sobotę nie musi kończyć się jedynie na 8 godzinach, dlatego warto wiedzieć co zrobić i jak rozliczyć nadgodziny. Kodeks pracy wskazuje, że w przypadku nadgodzin realizowanych w sobotę przysługuje 50% ekwiwalent dodawany do wynagrodzenia za godzinę pracy. W przypadku rozliczenia wynagrodzenia należy wziąć pod uwagę standardowe 8 godzin pracy, a kolejne godziny należy przeliczyć, jaki 1,5 stawki godzinowej. Warto poinformować o nadgodzinach kadrową, aby wynagrodzenie zostało wypłacone zgodnie z przepracowaną liczbą godzin i nadgodzinami w danym okresie rozliczeniowym.
Czy można odmówić pracy w sobotę?
Praca w sobotę jest dopuszczalna przez kodeks pracy, ale nie jest często stosowana poza branżami, które są usługami dla ludności, lub są po prostu koniecznością, czyli szpitale, hotele czy transport zbiorowy. Natomiast, jeśli pracodawca wskazuje Ci dodatkowy dzień pracujący jako sobota, to warto się do tego zastosować. Konsekwencje niestawienia się do pracy jest łączone z niewykonaniem uzasadnionego polecenia, a to może doprowadzić do upomnienia, nagany lub w najgorszym przypadku do zwolnienia dyscyplinarnego.
Natomiast, jeśli czujesz, że praca w sobotę nie jest uzasadniona, możesz powołać się na drugi punkt z kodeksu pracy, czyli „szczególne potrzeby pracodawcy”. Jeśli pracownik jest w stanie wykazać, że nie zachodzi uzasadniona potrzeba stawienia się w pracy w sobotę, to oczywiście jest możliwe podjęcie kroków prawnych. Dodatkowo pracownik może wskazać na trudną sytuację życiową, taką jak własna choroba i niezdolność do pracy, opieka nad chorym członkiem rodziny, uczestniczenie w lekcjach zaocznych lub trudności z dojazdem. Pracodawca może te argumenty wziąć pod uwagę i zwolnić pracownika z pracy sobotę.
Pracownik wykonujący pracę w sobotę musi liczyć się z tym, że przysługuje mu jedynie jeden dzień wolny do odebrania, natomiast nie przysługuje możliwość wyboru ekwiwalentu finansowego. Dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 50% podstawy stawki godzinowej przysługuje jedynie w przypadku nadgodzin realizowanych w sobotę. Pracownik może odmówić stawienia się do pracy, natomiast może się to wiązać z poważnymi konsekwencjami łącznie z utratą pracy. Jeśli praca w sobotę nie jest możliwa, warto przedstawić swoją sytuację pracodawcy i wskazać na powody niemożności podjęcia pracy w sobotę..
Tematyka finansów, gospodarki i przedsiębiorczości nie jest mi obca. Prywatnie prowadzę własną firmę, specjalizującą się w pozyskiwanie dotacji unijnych oraz środków na rozwój działalności gospodarczej.
